Na wstępie dwa słowa o nietypowym tytule, idei trasy i konstrukcji opisu.
Trasa ta początkowo zatytułowana była "Przez wsie podwrocławskie",
ale jak się okazało choć wiedzie przez mało znane tereny, to sporo tutaj
zabytków. Są to głównie dawne pałace niestety dzisiaj najczęściej w opłakanym
stanie, będące często własnością PGR-ów, zaniedbane i podupadłe lub wręcz
ruiny. Stąd ten dość romantyczny tytuł trasy.
Opis składa się z dwóch części: przebiegu trasy i dość bogatej części
historyczno-krajoznawczej. Trasa posiada liczne warianty więc nie powinna się
szybko znudzić i łatwo daje się dostosować do wymagań i możliwości
uczestników.
Tym razem proponuję wyruszyć ze skrzyżowania na Pilczycach
przy stadionie. Od ul. Lotniczej jedziemy ul. Metalowców, a po
przejechaniu przejazdu na stacji Wrocław Kuźniki dalej ul.
Koszalińską i Żernicką (trasa
1), przejeżdżamy przez Żerniki i za mostkiem na rz. Ługowina,
przed stacją Wrocław Żerniki skręcamy w lewo w ul.
Jerzmanowską. Osobom zrażonym do kostki brukowej polecam objazd
ul. Rumiankową (trasa 1),
by po przejechaniu ul. Strachowickiej i minięciu bazy
samochodowej firmy "Bisek" skręcić w prawo i po
przejechaniu małego parku wrócić zaraz za mostkiem na ul. Żernicką
- dalej tak samo. Tą drogą dojeżdżamy do Jerzmanowa. Jeżeli
już oglądaliśmy tutejsze kościoły i zamiast kostki wolimy
polną drogę, to polecam za cmentarzem przy transformatorze skręcić
w ul. Płużną, która biegnie równolegle do Jerzmanowa, a po
dojechaniu nią do ul. Kośnego (kolejny transformator) skręcić
w lewo i po 100 m w prawo, tym sposobem dostajemy się na drogę
do Jarnołtowa. Po ok. 1 km mijamy skręt w ul. Samotworską (za
zakrętem ostatnia okazja odwiedzenia sklepu) i niebawem dojeżdżamy
do końcowego przystanku autobusu 609. Za pętlą autobusową mijamy karczmę
"Rzym", a naprzeciwko niej mocno zniszczony budynek dawnego młynu. Jedziemy prosto i
już po chwili wjeżdżamy na drewniany most na Bystrzycy. Po krótkim
postoju na podziwianie widoków ruszamy dalej wjeżdżając za
mostem na polną drogę (prosto bez skręcania w pole), którą po ok. kilometrze docieramy do
drogi asfaltowej Gałów-Ratyń (Leśnica). Pod drugiej stronie drogi znajduje
się droga do Lutyni. My jednak skręcamy w lewo i
wzdłuż lini lasu dojeżdżamy do Gałowa. Mijamy Gałów i zaraz za wsią skręcamy w polną
drogę na Samotwór(niestety
brak wyraźnego oznakowania, ale już po 200-300 m powinniśmy po lewej mijać
stawy i położony nad nimi bar). Mijamy po drodze sady i po ok. 1 km dojeżdżamy
do mostów na Strzegomce i Bystrzycy, by za nimi dojechać do
klasycystycznego pałacu projektu znanego wrocławskiego
architekta K. G. Langhansa z lat 1776-81. Warto zwrócić uwagę
na jego przemyślane położenie nad zakolem Bystrzycy. Obok w dawnych
zabudowaniach dworskich znajduje się stadnina koni.
W lewo jest droga do Wrocławia (trasa alternatywna z Jarnołtowa - krótsza).
My skręcamy w prawo, mijamy stadninę i przystanek autobusu 609 (pętla dla
specjalnych kursów). Przejeżdżamy przez Samotwór, za wsią ostatni rzut oka
na odległy pałac i już po kilku kilometrach wjeżdżamy do Skałki. Tutaj godny obejrzenia jest mijany przy samej drodze
gotycki kościół św. Marii Magdaleny z XV w. przebudowywany w
latach 1696 i 1746.
Na końcu Skałki dojeżdżamy do rozjazdu dróg. W prawo odchodzi droga w
kierunku na Jawor i Kąty Wrocławskie. Warto nią kawałek podjechać i zobaczyć
przepływające nieopodal rzeki Bystrzycę i Strzegomkę. Obok działający młyn
wodny.
Wracamy do rozwidlenia dróg w Skałce i jedziemy w kierunku na Wrocław. Po 100
m kolejne rozwidlenie - w prawo droga na Małkowice i dalej w kierunku Kątów
Wrocławskich (trasa 8). My jedziemy
prosto drogą do Kębłowicgdzie
zaraz na wjeździe skręcamy w prawo i wjeżdżamy w bramę zabudowań
gospodarskich by obejrzeć pałac. Ruszamy z Kębłowic, po lewej stronie widać
już wieżę kontrolną lotniska na Strachowicach, a po chwili docieramy do
odbicia drogi w kierunku na Smolec. Mamy dwie możliwości: jechać prosto w
stronę wsi Krzeptów lub odbić w prawo w kierunku Smolca. Zdecydowanie polecam
drugi wariant. Droga do Krzeptowa szybko staje się bardzo nierówna i dziurawa,
a wkrótce asfalt przegradza brama do jednostki wojskowej i trzeba jechać po
polnej drodze wzdłuż wysokiego płotu, by dotrzeć do asfaltowej drogi ze
Smolca do Wrocławia.
Po skręcie w prawo mamy łagodny zjazd, którym wkrótce docieramy do miejscowości
Smolec.Po zwiedzeniu Smolca
stajemy przed wyborem trasy powrotu. Możemy pojechać w kierunku na Mokronos i
dalej Wrocław. Jeżeli wybierzemy ten wariant, to wyjedziemy na Oporowie i możemy
skręcając w lewo w ul. Avicenny dojechać do Muchoboru Wielkiego i dalej na
Nowy Dwór. Niestety od wyjazdu na drogę nr 5 z Jeleniej Góry musimy się
liczyć ze sporą ilością samochodów i tak już jest do samego końca trasy.
Od niedawna istnieje możliwość przejechania ze Smolca do Wrocławia ul. Żwirki
i Wigury - nową wygodną drogą asfaltową z umiarkowanym ruchem samochodowym.
Dodatkowo ruch samochodów ograniczają zamontowane progi zwalniające, które
jednak nie przeszkadzają rowerzystom. Po lewej stronie mijamy nowe osiedle domków
jednorodzinnych i dalej jedziemy wzdłuż ogrodzenia lotniska, aż do Muchoboru
Wielkiego. Stąd powrót w lewo w kierunku Nowego Dworu lub w prawo w kierunku
Oporowa lub ul. Grabiszyńskiej.
Uwagi: trasa raczej na suche dni (ew. skrócić jej
odcinek i zamiast przez Jarnołtów i Gałów jechać od razu z
Jerzmanowa do Samotworu lub pojechać z Jerzmanowa w ul. Kośnego,
dalej Gromadzką, aż do wyjazdu na Gałów i cały czas asfaltową
drogą wzdłuż lasu do Gałowa, ale na odcinku Gałów-Samotwór
też może być błoto).
Aktualizacja: czerwiec 2003
Dane historyczno-krajoznawcze:
Gałów
Kościół filialny Niepokalanego Poczęcia NMP (parafia Lutynia), wzmiankowany w 1353 r. Obecny gotycki wzniesiony ok. 1500 r., przebudowany ok. 1609 r., restaurowany w 1725, 1848, 1909 i 1969 r., Orientowany, murowany, jednonawowy, oskarpowany na narożach, z wieżą od zachodu i węższym prezbiterium zakończonym trójbocznie, nakrytym sklepieniem sieciowym. Elewacje zewnętrzne ozdobione bogatą dekoracją sgraffitową (restaurowaną ok. 1923 r.). We wnętrzu barokowe ołtarze oraz cały szereg płyt epitafijnych i nagrobkowych z 2. poł. XVI-XVII w.
(tekst za: www.zabytki.pl).
W czasie ostatniego przejazdu tą trasą - czerwiec 2003 - elewacja była w
trakcie gruntownej restauracji - dzięki temu kościół stał się bardzo
atrakcyjnym krajoznawczo obiektem na trasie.
We wsi, po drugiej stronie drogi, znajdują się też ruiny dawnego pałacu. Gross
Gohlau - to eklektyczny pałac z końca XIX wieku na założeniu sięgającym XVI wieku (rodzina von Zeydlitz). Z wieżą, o skomplikowanej bryle i zróżnicowanych elewacjach. Przed wejściem dość długi most nad suchą fosą. Obok dwie oficyny i park przechodzący w lasy nadrzeczne. Opuszczony, tuż obok od frontu hałaśliwy zakład rolniczy. Częściowo remontowany (wymiana pokrycia dachowego). W 1998 roku podpalony spłonął przed planowanym
remontem (tekst za: http://free.of.pl/p/palace/).
Powrót do tekstu.
Samotwór (Romberg) - pałac klasycystyczny na miejscu wcześniejszego wzmiankowanego w l681 roku. Obecny wg. projektu Karola Gotarda Langhansa z lat 1776-81 zbudowany dla majora G.A. Sauermana i jego małżonki hrabiny Clairon d'Haussonville. W oglnej kompozycji bryły i wnętrza nawiązujący do wzorów palladiańskich i angielskich. Zachowana dekoracja salonu owalnego. Położony na skraju skarpy nad rzeką. Użytkowany, w dobrym stanie
(tekst za: http://free.of.pl/p/palace/).
Powrót do tekstu.
Kębłowice (Kammelwitz) - pałac ukończony prawdopodobnie w 1880 roku. Ma on skomplikowaną bryłę, dach zwieńczony sterczynami, w narożach wieżyczki, w elewacji parkowej ryzality. W dobrym stanie, użytkowany. Za pałacem niewielki
park (tekst za: http://free.of.pl/p/palace/).
Powrót do tekstu
Smolec (Schmolz) - ruina renesansowego zamku z 1532 wzniesionego przez rodzinę von Saurma jako dwuskrzydłowy nawodny z wieżą, rozbudowanego w wieku XVIII (skrzydło zachodnie). W latach 1850-55 przebudowa w stylu neogotyckim (podwyższenie o pół piętra, skrzydło północne). Uszkodzony w 1945 roku, obecnie zachowane resztki murów i wieża. Wokół częściowo zasypana fosa i resztki
parku (tekst za: http://free.of.pl/p/palace/).
Powrót do tekstu
Mijamy Gałów i zaraz za wsią skręcamy w polną
drogę na Samotwór (niestety
brak wyraźnego oznakowania, ale już po 200-300 m powinniśmy po lewej mijać
stawy i położony nad nimi bar). Mijamy po drodze sady i po ok. 1 km dojeżdżamy
do mostów na Strzegomce i Bystrzycy, by za nimi dojechać do
klasycystycznego pałacu projektu znanego wrocławskiego
architekta K. G. Langhansa z lat 1776-81. Warto zwrócić uwagę
na jego przemyślane położenie nad zakolem Bystrzycy. Obok w dawnych
zabudowaniach dworskich znajduje się stadnina koni.
